Over hoe en wat er tussen 1000 en 1299 is gebouwd in het (latere) Kapittelgebied, is weinig bekend. De houten woontoren van de heer van Sittard zal in die tussentijd wel een stenen opvolger hebben gekregen en de bevolking zal zich wel hebben uitgebreid. Uit opgravingen weten we dat de nederzetting in die 300 jaar in elk geval flink is gegroeid. De plaats heeft zich in die tijd ovaalvormig ontwikkeld rondom de versterkte hof en de kerk. Het geheel was omringd met een gracht en een omwalling. De handelsroute waar Sittard zijn ontwikkeling aan te danken heeft, liep met twee scherpe knikken door de nederzetting.
De verlening van het stadsrecht in 1243 heeft de verdere ontwikkeling ongetwijfeld sterk gestimuleerd. Om de bevolkingsgroei op te vangen werd het oppervlak van de stad flink uitgebreid. De hoofdroute liep van die tijd af door de Limbrichterstraat, de Markt en de Putstraat. Het gebied rond het Kerkplein, het Kloosterplein en de Oude Markt dat van oudsher eigendom was van de heer van Sittard, kwam daardoor buiten de stadsontwikkeling te liggen.
Toen de bisschop van Luik het verzoek van Walram de Rode om de kerk van Sittard tot kapittelkerk te verheffen in 1299 inwilligde, gaf Walram een stuk van zijn grondgebied in gebruik aan het kapittel. Het terrein van de vroegere voorburcht (huidig Kloosterplein) en het straatje naar de kerk (tegenwoordige Kapittelstraat) kwamen zodoende ter beschikking voor de bouw van huizen voor de kanunniken. Zoals gebruikelijk in die tijd, zullen deze wel in vakwerkbouw opgetrokken zijn maar zeker weten doen we dat niet. Want er zijn (althans tot nu toe) geen gegevens bekend.
Ook over de Grote Kerk zelf is uit die tijd vrijwel niets bekend. Er is wel een schriftelijke vermelding dat de kerk in het begin van de 13e eeuw hersteld is. Maar of ?herstel? hier ook ?uitbreiding? heeft betekend, weten we niet. In elk geval werd de kerk groot en belangrijk genoeg bevonden om tot kapittelkerk te worden verheven.
Andere verhalen over dit onderwerp:Bouwhistorie.