Doel van de stichting Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold
Uit de statuten van 22 april 1980
Doel van de stichting is:
- het kweken van belangstelling voor lokale en regionale geschiedenis, eigen folklore, volkscultuur, zeden en gewoonten;
- het bevorderen van de lokale en regionale geschiedschrijving.
De stichting tracht het doel te bereiken door:
- het bevorderen van manifestaties, welke de aandacht vestigen op de lokale en regionale geschiedenis, folklore, volkscultuur, zeden en gewoonten;
- het - in een opeenvolgende reeks - uitgeven van een historisch jaarboek.
Veertig jaar Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold (2019)
In de jaren zeventig van de vorige eeuw resulteerde een toenemende belangstelling voor de geschiedenis in het verschijnen van tal van gelegenheidspublicaties. Diverse toenmalige gemeenten achtten zichzelf wel een historische monografie waard (Sittard 1971, Born 1978, Urmond 1978, Roosteren 1980) en fotoboekjes met als titel Oude Ansichten of Kent U ze nog? vonden gretig aftrek. In Sittard verscheen een hele reeks publicaties onder de vlag van de plaatselijke VVV. De in deze laatste reeks uitgegeven boeken Uit Sittards Verleden van Tam Jonkergouw inspireerden in 1980 de initiatiefnemers van het Historisch Jaarboek om te komen tot een jaarlijkse bundeling van opstellen over het Land van Zwentibold. Archivaris Nic Eussen en museumconservator Gus Roebroek ondersteunden deze ontwikkeling van ganser harte. Verder traden in de eerste drie jaren Fr. Smeets en G. Hennen als incidentele adviseurs op. De redactie bestond aanvankelijk uit vier leden: Jan Theunisse, Jan van de Bergh, Tam Jonkergouw en Nico van Loenen. Deze groep werd in de loop ter tijd allengs uitbreid, zeker toen eind jaren tachtig de activiteit in met name het gemeentelijk archief behoorlijk toenam. Ook het werkterrein werd duidelijker afgebakend. In 1984 werd het omschreven als de regio, waarin de plaatsen met de legendarische schenking van koning Zwentibold geassocieerd konden worden: de toenmalige gemeenten Stein, Beek, Geleen, Sittard, Born en Susteren. Nadien zijn ook de gemeenten Schinnen en Selfkant toegevoegd om de koppeling met de Westelijke Mijnstreek en het historisch verwante Duitse grensgebied te completeren.
Bij het samenstellen van de circa 200 pagina’s tellende jaarboeken werd door de redactie goed gelet op de spreiding van de artikelen in tijd, onderwerpen en ruimte. Uitgangspunt was en is nog steeds de wetenschappelijke betrouwbaarheid (vermelding van bronnen) gekoppeld aan toegankelijkheid en leesbaarheid voor een breder geïnteresseerd publiek. Zo zagen in veertig jaar meer dan 8000 pagina’s met historisch waardevolle informatie het licht, voor velen een bron van leesplezier, maar voor onderzoekers ook een reeks van bouwstenen voor het verleden van onze streek. Daarnaast profiteerden overheden van deze documentatieschat voor de aankleding, invulling en onderbouwing van hun representatie en cultuurhistorisch beleid.
Een overzicht van de verschenen artikelen is gepubliceerd op de website van de Federatie Historie Sittard-Geleen-Born. Daarnaast werden er na tien en twintig jaargangen ook indices uitgegeven, en staan de eerste 15 jaargangen thans online via Google Books.
In het afgelopen jaar is het aantal ereleden uitgebreid tot drie met Jan Schrader. Jan maakte in 1981 zijn debuut met een bijdrage aan de kroniek en heeft sindsdien vele malen in ons Jaarboek gepubliceerd. Gedurende twintig jaar heeft hij ons Jaarboek ook redactioneel ondersteund (1999-2019).